Na czym polega frezowanie drewna? Kilka porad dotyczących prawidłowego frezowania.

Frezowanie, czyli jeden z rodzajów obróbki skrawaniem, to powszechna metoda obróbki drewna i materiałów drewnopochodnych (a także metali i tworzyw sztucznych). Frezowanie drewna ma profesjonalne zastosowanie w produkcji mebli, dekoracyjnych elementów drewnianych, stolarki otworowej, czy elementów konstrukcyjnych. Do pewnego stopnia techniki frezowania są także wykorzystywane przez hobbystów i majsterkowiczów, choć ręczne frezarki różnią się oczywiście od profesjonalnych maszyn stolarskich i zaawansowanego frezowania CNC.

Co to jest frezowanie?

Frezowanie w drewnie to proces obrabiania materiału, który polega na usunięciu warstwy drewna, nadając odpowiedni, wymagany kształt za pomocą narzędzi – frezów, które montuje się na osi frezarki. Zadaniem frezów jest wycinanie (frezowanie) otworów, rowków, profili i innych detali w drewnie. Frezarka do drewna to niezbędna maszyna, która powinna być na wyposażeniu każdego zakładu stolarskiego, a w szczególności przy produkcji mebli z drewna, gdzie frezowanie jest kluczowe przy wykańczaniu i kształtowaniu elementów dekoracyjnych i konstrukcyjnych.

Co dają różne techniki frezowania? Przede wszystkim frezowanie pozwala na bardzo precyzyjne wykończenie drewna, praktycznie nieosiągalne w przypadku zastosowania tradycyjnych, ręcznych narzędzi. Kolejna zaleta tej metody obróbki skrawaniem to bardzo duża wszechstronność. Profesjonalne frezarki do drewna dolnowrzecionowe, górnowrzecionowe oraz frezarki CNC wykorzystywane są w różnych sektorach przemysłu drzewnego. Technika ta ma szerokie zastosowanie nie tylko w produkcji mebli, ale także drzwi, okien czy schodów. Różne metody frezowania pozwalają na znaczną oszczędność czasu i zwiększenie efektywności produkcji. Możliwość automatycznego wykonywania rowków, otworów itp. pozwalają na znaczne przyspieszenie wielu etapów pracy w drewnie.

Maszyny stosowane do wybranych rodzajów frezowania

Profesjonalne maszyny stolarskie do frezowania drewna możemy podzielić na kilka podstawowych typów.

Rodzaje frezarek do drewna

Frezarki dolnowrzecionowe – są to urządzenia stacjonarne wyposażone w pionowe wrzeciono umieszczone pod stołem roboczym. Charakteryzują się stabilną konstrukcją i mocnym silnikiem, co umożliwia precyzyjną obróbkę dużych elementów drewnianych. Szczególnie przydatne są przy wykonywaniu profili, wpustów oraz złączy. Materiał obrabiany prowadzony jest ręcznie po stole roboczym, a narzędzie tnące wystaje ponad powierzchnię stołu. Znajdują szerokie zastosowanie w zakładach stolarskich przy produkcji mebli i stolarki budowlanej.
Frezarki górnowrzecionowe – to urządzenia ręczne lub montowane na stole roboczym, gdzie wrzeciono znajduje się nad obrabianym materiałem. Cechują się dużą mobilnością i wszechstronnością zastosowań. Pozwalają na wykonywanie różnorodnych prac, takich jak wycinanie ozdobnych krawędzi, tworzenie rowków, otworów czy wykonywanie napisów. Ich zaletą jest możliwość precyzyjnej regulacji głębokości frezowania oraz prowadzenia narzędzia po różnych trajektoriach. Są niezastąpione przy pracach wykończeniowych i dekoracyjnych.
Frezarki CNC – reprezentują najnowocześniejszą technologię obróbki drewna. Są to w pełni zautomatyzowane maszyny sterowane komputerowo, wykorzystujące programy CAD/CAM do realizacji zaprojektowanych wzorów. Umożliwiają wykonywanie skomplikowanych kształtów i wzorów z niezwykłą precyzją i powtarzalnością. Frezarki CNC mogą pracować w co najmniej trzech osiach, co pozwala na tworzenie złożonych form przestrzennych. Są szczególnie cenione w produkcji seryjnej oraz przy realizacji projektów wymagających wysokiej dokładności i jednolitości wykonania.

Rodzaje frezów do drewna i ich zastosowanie

Frezy to specjalistyczne narzędzia skrawające przeznaczone do obróbki drewna we frezarkach. Można je podzielić na kilka głównych kategorii ze względu na ich zastosowanie i konstrukcję:

Według konstrukcji wyróżniamy:

Frezy monolityczne – wykonane w całości z jednego materiału, najczęściej ze stali szybkotnącej (HSS) lub węglików spiekanych.
Frezy składane – z wymiennymi ostrzami lub płytkami tnącymi.
Frezy nasadzane – montowane na wale frezarki za pomocą specjalnego otworu.

Ze względu na przeznaczenie występują:

Frezy profilowe – do tworzenia ozdobnych profili i krawędzi.
Frezy rowkowe – do wykonywania rowków i wpustów.
Frezy czołowe – do wyrównywania powierzchni.
Frezy kształtowe – do wykonywania specjalistycznych kształtów.
Frezy piłkowe – do wycinania szczelin i rowków.

Podstawowe parametry frezów do drewna to:

Materiał wykonania (stal szybkotnąca, węgliki spiekane).
Geometria ostrzy (kąty natarcia, przyłożenia).
Średnica i długość robocza.
Liczba ostrzy.
Kierunek skrawania (prawy lub lewy).

Właściwy dobór frezu zależy od:

rodzaju obrabianego drewna,
wymaganej jakości powierzchni,
głębokości frezowania,
prędkości posuwu i obrotów,
typu wykonywanych prac.

Frezowanie drewna krok po kroku

Tak jak już wspomnieliśmy, frezy pełnią ważną funkcję przy produkcji mebli. Żeby efekt był prawidłowy, to należy pamiętać o kilku ważnych zasadach.

Po pierwsze, należy zadbać o odpowiedni dobór frezów do rodzaju drewna. Na rynku istnieje wiele różnych rodzajów narzędzi do frezowania o różnych kształtach, średnicach, kątach ostrza itp. Przed rozpoczęciem pracy należy wybrać odpowiednie narzędzie. W tym celu można się także skontaktować z naszym działem technicznym, który pomoże w dobraniu odpowiedniego frezu do materiału.
Kolejnym, bardzo ważnym krokiem jest przygotowanie maszyny stolarskiej do pracy. Należy sprawdzić, czy narzędzie zostało odpowiednio zamontowane na wrzecionie frezarki, a ustawienia frezarki są dostosowane do wykonania danej pracy
Ważne jest także, aby frez był zawsze odpowiednio naostrzony. W tym celu należy przed każdym procesem obróbki sprawdzić jego stan techniczny, a w razie potrzeby naostrzyć. Dzięki temu efekt będzie zadowalający.
W trakcie pracy należy zachować odpowiednią ostrożność i bezpieczeństwo. W tym celu należy stosować odpowiednie środki ostrożności takie jak stosowanie okularów ochronnych czy maski przeciwpyłowej. Frezarka powinna posiadać niezbędne do pracy osłony oraz odciąg do trocin. Dzięki zastosowaniu odpylacza pył nie będzie osadzał się na frezach, co przedłuży jego żywotność.
Po zakończeniu frezowania należy zadbać o odpowiednią konserwację narzędzia, co także znacząco wpłynie na jego żywotność. Po każdym użyciu należy go oczyścić, regularnie smarować itp. Dzięki temu jakość pracy będzie lepsza. Narzędzie powinno być przechowywane w miejscu chronionym przed wilgocią, aby zapobiec korozji.

Podział frezowania ze względu na rodzaj prac i zastosowanie

Frezowanie profilowe krawędzi – służy do tworzenia ozdobnych wykończeń brzegów elementów meblowych, takich jak fronty szafek czy blaty. Używa się specjalnych frezów profilowych do tworzenia zaokrągleń, fazowań czy bardziej złożonych profili dekoracyjnych.
Frezowanie wpustów i wypustów – technika stosowana do łączenia elementów meblowych. Polega na wykonaniu rowków (wpustów) w jednym elemencie i odpowiadających im występów (wypustów) w drugim, co umożliwia precyzyjne połączenie części.
Frezowanie czopów i gniazd – metoda tworzenia tradycyjnych połączeń stolarskich. Czop to występ w jednym elemencie, który jest dopasowany do odpowiedniego gniazda w drugim elemencie, tworząc stabilne połączenie.
Frezowanie rowków pod okucia – technika wykonywania precyzyjnych wgłębień pod zawiasy, prowadnice szuflad i inne elementy metalowe wykorzystywane w konstrukcji mebli.
Frezowanie płaszczyzn – służy do wyrównywania i wygładzania obrabianej powierzchni elementów meblowych. Jest szczególnie ważne przy przygotowywaniu powierzchni pod okleiny czy wykończenia.
Frezowanie formatujące – technika stosowana do przycinania elementów na wymiar i nadawania im końcowego kształtu. Szczególnie ważna w produkcji elementów krzywoliniowych.
Frezowanie pod złącza typu “jaskółczy ogon” – zaawansowana technika wykonywania bardzo wytrzymałych połączeń stosowanych głównie w szufladach i elementach skrzyniowych.
Frezowanie kieszeni – tworzenie zagłębień o określonej głębokości, wykorzystywanych np. pod mocowania czy elementy dekoracyjne.

Frezowanie współbieżne i przeciwbieżne

Frezowanie przeciwbieżne i współbieżne to dwie podstawowe metody obróbki drewna, które różnią się kierunkiem ruchu frezu względem materiału.

Frezowanie przeciwbieżne

Kierunek obrotów frezu jest przeciwny do kierunku posuwu materiału.
Wiór jest najcieńszy na początku skrawania i stopniowo się zwiększa.
Zapewnia lepszą kontrolę nad materiałem podczas obróbki.
Wymaga mniejszej siły posuwu.
Jest bezpieczniejsze, ponieważ narzędzie “odpycha” materiał.
Zalecane przy obróbce ręcznej i przy mniejszych frezarkach.
Może powodować wyrywanie włókien na powierzchni drewna.

Frezowanie współbieżne

Kierunek obrotów frezu jest zgodny z kierunkiem posuwu materiału.
Wiór jest najgrubszy na początku skrawania i stopniowo się zmniejsza.
Wymaga większej siły posuwu i stabilnego mocowania materiału.
Daje lepszą jakość powierzchni obrobionej.
Bardziej efektywne energetycznie.
Wymaga stabilnych, mocnych maszyn z dobrym systemem posuwu.
Zalecane przy obróbce maszynowej i produkcji seryjnej.

Prawidłowe wykonanie frezów w drewnie wymaga odpowiedniego przygotowania, doboru narzędzi i maszyny oraz zachowania ostrożności i precyzji podczas pracy. Dbałość o stan techniczny frezu oraz jego konserwacja pozwolą na utrzymanie wysokiej jakości pracy, oraz bezpieczeństwa podczas użytkowania. Zastosowanie powyższych zasad pozwoli na skuteczne i efektywne wykorzystanie frezów w obróbce drewna.

W naszej ofercie posiadamy frezy zarówno nowe, jak i używane. Zapraszamy do kontaktu w celu dobrania odpowiedniego narzędzia dla Państwa. Poniżej kilka propozycji